Broos, het is een mooi woord, maar een minder fijn gevoel. Al van jongs af aan had ik het besef dat het leven broos is. Dat in een fractie van een seconde je leven zich drastisch kan veranderen. Dat alles wat veilig voelt kan verdwijnen. Met als gevolg een zoektocht waar het wel weer veilig is. En dat die ontdekkingsreis wel jaren kan duren met broze en blije momenten. Om uiteindelijk via een innerlijk kompas bij jezelf uit te komen. Een mooi proces van broos naar bestendig.
Van de hel naar de hemel
Laatst berichtte mijn achternicht mij, dat haar moeder, aan het einde van haar latijn was. Hoe pijnlijk is het om je moeder te zien lijden. Zwevend tussen waken en overgaan; “Ben ik nu dood?” vroeg ze. Haar dochter antwoordde “Nee, want ik ben er nog.” “Oh jammer!” Zo broos. Een vrouw die ondanks al haar grote tegenslagen, van het leven hield en dankbaar was. Zo broos als je afscheid moet nemen van iemand waar je lief en leed mee gedeeld hebt. Mooie momenten wisselen zich af met helse momenten. De rollercoaster van het leven. Totdat het leed geleden is. De rauwe rouwperiode minder heftig is. En je eindelijk weer vaste bodem onder je voeten voelt. Van broos naar bestendig.
Het onbeheersbare willen beheersen
Toen ik het slechte nieuws aan mijn vader bracht dat zijn lievelingsnicht ging sterven was; “Oh”, zijn antwoord. Gevolgd door een diepe zucht. En in die zucht voelde ik de gedachte; “Dat is de volgende van zovelen die mij zijn voorgegaan.” En misschien wel; “Wanneer mag ik nu?” Ondanks dat we nu samen prachtige momenten beleven met een lach en een traan. Het is broos. Dus koesteren.
Terug naar het onderwerp: “Hoe kun je bestendig leven, wetende dat het leven broos is. Dat de veiligheid waar jij je in laaft ook zo voorbij kan zijn? Want bestendig voelt voor een mens veilig. Misschien wel door je eigen beste vriend of familielid te zijn. Dan kan een ongewilde scheiding je minder van het padje brengen. Want je hebt altijd jezelf nog. Dat is bestendig. En je bereikt juist meer bestendigheid door je emoties de vrije loop te laten. Het onbeheersbare willen beheersen is per definitie onveilig.
Van broos naar bestendig, hoe?
Zo voelde ik mij afgelopen week; broos. Onze geliefde Joy was niet in topconditie. En hoewel het eerst leek mee te vallen, hield ze ineens op met eten. En ik zag dat ze leed. Normaal gesproken kan ik focus houden in welke rampspoed dan ook. Als er een brand langs ons huis schampert. Of een noodsituatie zich voordoet in een vliegtuig. Schouders eronder en actie! En mijn enige focus is dan anderen in veiligheid brengen. Maar als een dierbare lijdt voel ik mij broos, kwetsbaar. Geheel uit mijn doen. Zo heeft Joy een aantal dagen aan het infuus gezeten bij de dierenarts. Zij was niet de oude. Ik heb mijn eigen angst voor verlies onder ogen moeten zien. Het verdriet gevoeld. Samen met Eus gedeeld. En ondanks onze angst hadden we beiden duidelijk voor ogen; “Het komt goed!”
Hechten en onthechten
Zo blijven mensen en dieren zich hechten. En rouwen als dierbaren overlijden of zich scheiden. Want er is toch een gemis. Maar het gemis wordt sterker als jij van jezelf niet mag rouwen. Niet die chaotische gevoelens toe mag laten. Of als jij je ongemakkelijk gaat voelen als je alleen bent met jezelf. Eenieder heeft sociale contacten nodig. Maar als het is om weg te lopen van gevoelens die minder aangenaam zijn, wordt iedere verbinding broos. En nooit echt bestendig.
Zing, vecht, huil, bid en lach
Toch blijf ik erbij als je de broosheid van het leven durft aan te gaan, je juist nog meer leeft. Mijn ervaring is als je naast alle vreugde en blijdschap ook die broze gevoelens toestaat. Zoals angst, kwetsbaarheid, boosheid en verdriet, jij uiteindelijk veel steviger bent. Zonder je ook maar enig zins slachtoffer te voelen. Naast meer verbinding met jezelf, krijg je ware contacten met je medemens. Want niets menselijks is ons vreemd. Ramses wist het goed te vertolken in zijn lied; “Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder! Van broos naar bestendig.
Liefde krijgen en geven
Proloog: met Joy gaat het gelukkig inmiddels goed. Daar zijn we erg dankbaar voor. En mijn tante is van de hel naar de hemel overgegaan. Jaren geleden kwam ze in een rolstoel terecht. Mijn vader heeft toen dit gedicht voor haar geschreven;
Liefde is heel vaak beschreven
Maar niemand weet precies wat het is
‘t Ontbreken is het grootst gemis
Want het mooiste in het leven,
is liefde krijgen en geven